Kürtlerde Sanat ve Yapılan Eserler

Kürtlerde Sanat ve Yapılan Eserler

Sanat, bizde en derin varlık bilinciyle en yüce duyguları ve en asil düşünceleri uyandıran, makul ve bilinçli bir yaşamın ifade edilmesidir. Sanat, insanı kişisel yaşam düzeyinden evrensel yaşam düzeyine taşır; insanın sadece aynı düşünce ve inançlara katılımını sağlayarak değil, aynı zamanda duygulardaki benzerlik yönüyle de. Geleceğin sanatı, seçkin bir azınlığa ait olmayacak, mükemmelliği ve birliği-bütünlüğü sağlayan bir araç olacaktır. O halde Kürt Sanat hakkında derlediğimiz şeylere hep birlikte göz atalım.

-“İlk kerpici Kürt Kassitler yaptı. İlk Takvim’i; ilk matematik ve geometri prensiplerini; ilk ağırlık ve uzunluk ölçü birimlerini Kürt Kassitler buldu.” (s. 21)

Kerpiçten Yapılan Ev

-“İlk rasathaneyi Urfa’da Kürt Kassitler kurdu. İlk ‘teşhis’ ve ‘tedavi’ ikilemini; masajı tedavi yöntemi olarak kullanmayı Kürt Kassitler uyguladı. Ve petrolü de onlar keşfetti.” (s. 22)

Urfa da Rasathane

-“Gılgamış Destanı adlı destanla ilgili tabletlerin metinlerini Kürt Kassit uyruklu şair Sin-Lekke-unni yazmıştır.” (s. 39

Gılgamış Destanı Tableti

“İranlılar edebiyat ve sanat zenginliklerini Kürtlerden almışlardır.” (s 44)

Ehmede Xani

“Meddah adı da verilen Deng-Bej Kürt kültürüne aittir.” (s. 54)

Mihemede Nenyasi ve Dengbejler, 2015

“Saz sözcüğü Kürtçedir. Ayrıca aynı kökten türeyen sazbend (çalgıcı), sazende ve sazendegan sözcükleri de Kürt dilinin ürünleridir.” (s. 57)

Şivan Perwer û Saz

“Halk ozanlığı Kürt kültür ve sanatının bir parçasıdır. Kürt halk ozanları atışma, taşlama, güzelleme ve hikâyeli türkü dallarında binlerce yıldan beri Newroz bayramlarında, düğünlerde ya da uzun kış gecelerinde sanat yeteneklerini ortaya koyarlar.” (s. 59)

Mem û Zin Türbesi

“Cirit oyununun Kürtlere özgü bir spor türü olduğu tüm dünyaca bilinmektedir. Cirit sözcüğü Kürtçedir. Cirit oyunu Kürt ırkı atlarla yapılır.” (s. 169-170)

Cirit Oyunu

“(Firdevs’in yazdığı) Şehname’de anlatılan efsane tümüyle Kürtlerle ilgilidir.”  (s. 148)

Şahname Gravürü

“Kök boya kullanımını Kürtler bulmuştur.” (s. 179)

–

Sovyetler Birliği’nde Kürtlerin ilk kendi dillerinde roman, tiyatro, radyo yayını, müzik sanat alanında atılımları anlatılmış. Kürtler sosyalizmin getirdiği özgürlük sayesinde, roman tiyatro kısacası sanat alanında ilk örneklerini verebilmişler, kültür ve sanat alanında atılımlar yapabilmişlerdir. Kürtçe şarkı çıkarmasın diye, kaşık atıp, şovenizme girip marşlar söyledikleri o ödül törenini asla unutmamak gerek… ‘İdea’nın en yüksek şekli, kişiliktir. Bu yüzden en yüce sanat, en yüce kişiliği konu alan sanattır.

Kaynaklar: Sanat Nedir Tolstoy, Cemşid Bener Kürt Tarihi ve Uygarlığı, Sovyetler Birliği’nde Kürt Sanatı